zaterdag 4 januari 2014

Een przewalskipaardenmiddel

Voor wie niet meteen begrijpt waarover ik het heb, geen probleem. Ik leg het u wel uit. Op 18 december ll. vond het jaarlijkse Groot Dictee der Nederlandse Taal plaats. Dit jaar was er echter een bijkomende opdracht. De deelnemers moesten niet enkel de tekst noteren, maar moesten ook in een aantal zinnen de verhaspelingen onderlijnen. Bij een verhaspeling worden woorden die heel hard op elkaar lijken maar toch een verschillende betekenis hebben, door elkaar gebruikt.
Een voorbeeld hiervan is :

Met behulp van mijn broer kon ik de grote conifeer omzagen.
Met hulp van de kettingzaag kon ik de grote conifeer omzagen.

Met behulp van gaat over zaken of dingen. Met hulp van gaat over personen.

Het dictee werd dit jaar gewonnen door een Vlaming, Dirk Bosmans. Hij had SLECHTS 13 fouten. En zo mogen we het inderdaad verwoorden, want als je de tekst bekijkt, was het niet eenvoudig. 

Tekst Groot Dictee 2013

Voor wie zelf eens de uitdaging wil aangaan en thuis eens wil proberen, kan je hieronder de websites vinden.

woordendictee
zinnendictee
Het Groot Dictee

Braint. (2008). Opgehaald van Braint Taalvaardigheid door e-learning: http://www.braint.nl/taalgids/stijl_vervolg/verhaspeling.html
NTR. (2012). Opgehaald van Groot Dictee: http://grootdictee.ntr.nl/





Taalkwesties

Iedereen kent het wel. Je bent een zin aan het schrijven en plots kom je aan een woord en weet je niet precies hoe je het moet schrijven. Is het nu met een tussen -n, een tussen -s ...
Hieronder enkele van deze struikelblokken en de regels om de woorden correct te schrijven.

Afkorting bijvoorbeeld

Dit wordt wordt op vele verschillende manieren afgekort (bv, vb, bv. , vb. bijv., BV ...), maar welke is nu de juiste. Wanneer we op zoek gaan op de website van Van Dale krijgen we als afkorting bv.  of bijv. En Van Dale is toch de meest gekende woordenboek.

Meervouden van woorden

Om woorden in het meervoud te plaatsen kan het volgende schema handig zijn :

Woord eindigt op a, i, o, u en y
è 's
vb : auto's, ski's

Woord eindigt op andere klinker
è -s
vb : porties, satés, televisies

Woord eindigt op ee
è -eeën
vb : zeeën, moskeeën, ideeën

Woord eindigt op ie en de klemtoon valt op die ie 
è -ieën
vb : drieën, melodieën, knieën

Woord eindigt op ie en de klemtoon ligt niet op die ie 
è -iën
vb : oliën, leliën

Tussenletter -n

Een ander veel voorkomend probleem is dat van de tussenletter -n. Het meest gekende voorbeeld is pannenkoek of pannekoek. 

Wanneer schrijf ik nu wel een tussenletter -n?
Wanneer het eerste deel van mijn samenstelling enkel een meervoud heeft dat eindigt op -en.
bv. paarden, pannen, koppen...

Bij woorden die (ook) een meervoud hebben dat niet eindigt op -en schrijf ik dus geen tussenletter -n.
bv. : directeurs, aardappels

Dan zijn er nog een aantal andere regels waar je op moet letten bij het al dan niet schrijven van een tussenletter -n.

1) Als het eerste deel van de samenstelling bestaat uit een woord waarvan er maar 1 is.
    bv. : zon, maan, koningin ...

2) Wanneer je de samenstelling een versterkende of verzwakkende uitdrukking wil meegeven.
    bv. : reuzeleuk, beresterk, apetrots ...


Hierbij is dan ook het probleem van pannenkoek opgelost. We schrijven dus pannenkoek, omdat het meervoud van pan eindigt op -en (pannen).

Tussenletter -s

De regels voor de tussenletter -s zijn een stuk eenvoudiger. 

1) Ik schrijf de -s als ik deze in het grondwoord (meestal het eerste woord) van de samenstelling hoor.
    bv. fietspomp

2) Ik schrijf een tussenletter -s als ik deze hoor bij de twee delen van de samenstelling. (letten op uitspraak!)
    bv. dorpskern, gebruikersnaam ...

3) Ik schrijf ook een tussenletter -s als het tweede woord van mijn samenstelling begint met een sisklank en waarbij de sisklank ook te horen is bij vergelijkbare woorden.
    bv. bedrijfszeker - bedrijfsonzeker (bij 'zeker' hoor ik in beide gevallen een sisklank)


Werkwoorden

Een van de grootste problemen blijft bij heel wat personen (jong of oud) nog steeds de vervoeging van de werkwoorden. Wordt een werkwoord nu met -d, -t of -dt geschreven en wat met de verleden tijd? 

Hieronder vind u nog eens een duidelijk werkwoordschema terug. Wanneer je dit schema stap voor stap volgt kan het niet anders dan dat u de werkwoorden op een correcte manier schrijft.



Digischool. (sd). Opgehaald van http://wp.digischool.nl/nederlands/home/taalfouten-top-13/de-tussenletter-n-pannekoek-of-pannenkoek/
Taaltelefoon. (2011, juni 5). Opgehaald van Website van de Taaltelefoon: http://taaltelefoon.vlaanderen.be/nlapps/docs/default.asp?fid=290
Van Dale uitgevers. (sd). Van Dale. Opgehaald van http://vandale.be/opzoeken?pattern=bijvoorbeeld&lang=nn#.UsaU7fTuJBk
BILLIAERT Erik, Kameleon 6e leerjaar. Alfabeestje. Spelling en taalbeschouwing (incl. 2 bijlagen), die Keure, Brugge (2011)

woensdag 1 januari 2014

Happy 2014

Ik wens je een jaar toe vol vreugde en zonneschijn
waarin verdriet en pijn twee onbekenden zijn